Historie
Algemene informatie:
De naam Friens is ontstaan uit Freense, later werd dit Freenigge.
Het dorpje met zijn kerk, knus verscholen tussen het lommer, lag vroeger aan de kant van de Middelzee. In de periode van 1620-1849 stond in het dorpje de stins van de families Beslinga en Sytzama. Het gebouw is verkocht en afgebroken. Alleen de dertien rouwborden in het kerkje en de grafkelders op het kerkhof herinneren nog aan de vroegere adel. Het dorpje ligt tussen de waterlopen Zwin en Moezel, temidden van een weelderige bomengroei, 500 meter aan de zuidkant van de Sneekerhoek, naast de grote weg. Dat is Friens, met z’n boerderijen en kerk.
Lyts, rêstich
meiinoar iens
leaf, sêft
de natûr is sa moai
gjin auto’s
gjin lawaei
stilte…..
né…….,in mem raest
‘Reinder…..ite!’
oer de romte
de wask wappert
it is fjouwer ûre
‘n lyts klompke
klettert
oer de strjitte…
Friens: Lyts, rêstich
SYMON
Historie:
Friens is een oud dorpje in de gemeente Leeuwarden. De oudste bekende naam is Frenigge. Het achtervoegsel “igge” duidt op de oever van een water, in dit geval zeer waarschijnlijk een oude zeearm van de Middelzee. De oude rijksweg Leeuwarden-Heerenveen is voor een groot gedeelte op de oude middelzeedijk aangelegd. Ook de weg vanaf de rijksweg via Friens langs het binnenpad naar Jirnsum is een oude zeedijk. Heel vroeger is Friens zeer waarschijnlijk een vissersdorp geweest. Later is het een echt boerendorp geworden en gebleven.
Toen de ruilverkaveling “de Sneeker oudvaart” haar beslag kreeg, woonden in en om Friens 13 boerenfamilies met hun arbeiders. Er was een bakker en een timmerbedrijf en een winkeltje voor huishoudelijke benodigheden, klompen en rookwaar. Rond de jaren vijftig lag het inwonertal ruim boven de honderd. Het huizenbestand bleef in de loop der jaren gelijk,
maar doordat de gezinnen kleiner werden daalde het aantal inwoners. Tegenwoordig heeft Friens gemiddeld ongeveer 85 inwoners.
Vroeger had Friens een knus schooltje dat door alle kinderen van ieder gezin werd bezocht. De ouderavonden waren altijd gezellig en vormden met de school een sterk bindende factor in het dorpsleven. Toen de school werd opgeheven, dreigde Friens in tweeën te worden gesplitst. De rooms-katholieke ouders stuurden hun kinderen naar Jirnsum, de overige kinderen gingen naar Reduzum. Doordat er tegenwoordig een schoolbusje naar Reduzum rijdt, gaan nu alle kinderen hier naar school.
De gezellige avonden leken verleden tijd te worden en om dit te voorkomen werd er in 1934 een vereniging van Plaatselijk Belang opgericht. Deze vereniging was een overkoepelend orgaan voor de ijsclub, de zangvereniging en de toneelvereniging.
Naast deze verenigingen had men in die dagen twee maal per winterseizoen een boekbespreking, een zogenaamde voorleesavond. Al de beschreven activiteiten vonden plaats in het dorpshuis. De zangvereniging is door het ontbreken van een dirigent opgeheven en ook de boekbesprekingen zijn verleden tijd.
Ald doarpke:
Nammen wêr fan it lêste part-ens of inge is,komme ût de tiid fan foar de Midsieuwen.
Dêrom tinke wy, dat Friens al in doarp wie yn de tiid fan de folksferhûzingen,
de 4e,5e en 6e ieuw nei kristus.
Doe’t de terp fan Friens ôfgroeven is, hat men ek fynsten dien út dat fiere ferline:
Urnen foaral mei jiske fan ferbrânde minsken.
Sa begroef men doe de deaden. Nei’t se ferbrând wien, waard de jiske yn de urn dien en begroeven.
De terp fan Friens moat hiel heech west ha. Dat koe ek net oars, want de grûn is hjir leech en Friens
lei tusken trije rivieren, dy’t gauris oerstreamden: it Swin, de Mûzel en de Kromme Grou.
Doe’t de Middeldee hast oan Raerd en Reduzum takaam(ong. 1000 nei.Kristus) streamden de Mûzel
en it Swin dêrhinne. Sy stiene yn iepen ferbining mei de see.
As it dan stoarmwaar wie, rûn it seewetter yn de rivieren op en strûpte it lân moai wis ûnder wetter.
De Frienzers hiene harren hûzen dêrom boud op terpen.
Frienzer Folksliet
(wize en tekst; Ids Boersma)
Yn it midden fan ús Fryslân
Leit in doarpke, dat hjit Friens
‘t Is wol lyts mar dochs ek machtich
Want de minsken bin it dêr iens.
Men is oan elkoar besibbe,
Yn in doarpslibben ien fan sin.
Nearne fynt men ek in wenplak,
Mei sa’n grutte mienskipssin.
Is der smert of is der wille,
Elts dy libbet dêryn mei.
F’ral it riden en it reiske,
Is foar Friens in heechtijdei.
Yn it beamte smûk beskûle,
Leit in tsjerkje heech en drecch.
It wiist mei it skerpe tuorke,
Jimmer noegjend nei omheech.
It is der stil, it is der rêstich,
‘n waas fan frede leit der oer.
Wrâldske ûnrêst kin ‘ t net steure,
‘t is dêr ien en al natoer.
Elts wa’t yn dat lytse doarpke,
de bernejierren sliten hat.
Sil mûlk letter d’ wrâld yn tsjogge,
Mar ferjit dit doarpke net.